Alıcı, tarayıcı (client): Chrome veya Firefox gibi internete bağlanabilen uygulamalardır. Ana görevi kullanıcının isteğini alıp “web-server” (sunucu) diye adlandırdığımız bir çeşit bilgisayara bu isteği bilgisayar diline çevirerek anlatmaktır. Tarayıcıları genellikle internete bağlanmak için kullanırız ancak bütün bilgisayarı da, “client-server” diye adlandırdığımız bir teknolojinin tarayıcısı olarak düşünebiliriz. Bu çerçevede her bilgisayarın, diğer bilgisayarlara kendisini tanıtabileceği eşssiz bir IP adresi bulunur.
Sunucu (server): İnternete bağlı ve IP adresine sahip bir çeşit makinedir. Bir sunucu diğer makinelerden gelecek olan isteği (internet tarayıcılarımızdan gönderdiğimiz istekler gibi) bekler ve bunlara cevap verir. Bizim kullandığımız bilgisayarların aksine sunucularda özel sunucu yazılımları yüklüdür. Bu özel yazılımlar sayesinde sunucu gelen isteği işler ve yanıtı karşı tarafa ulaştırır. Bir sunucunun temel işlevi; veriyi depolamak, işlemek ve sonucu iletmektir. “Veritabanı sunucusu”, “dosya sunucusu”, “internet sunucusu” ve “uygulama sunucusu” gibi bir çok çeşidi mevcuttur. Bu yazımızda incelediğimiz sunucu türü “internet sunucusu”dur.
IP adresi: Açılımı “Internet Protocol Address” dir. “TCP/IP” şebekesine bağlı her bir aygıt için özel bir dizi numaralar taşır. İnternete bağlı her bilgisayarın kendisine has bir İP adresi bulunur ve diğer bilgisayarlarla bu sayede iletişim kurar. Bir İP adresi “244.155.65.2” şeklinde noktalarla 4 parçaya ayrılır.
Bir internet sayfası sunucusuna IP adresi yazarak da bağlanılabilir. Ancak bu rakamları yazmak pratik olmadığından IP adresine karşılık gelen bir alan adı sistemi kullanılmaktadır.
ISP: Açılımı “Internet Service Provider” dır. ISP tarayıcımız ile sunucu arasında duran orta adamdır. Tipik bir evde ISP genellikle “kablo şirketi”dir. Tarayıcınıza “www.github.com” yazdığımızda tarayıcımız “www.github.com” adresi için nereye bakacağını bilmez. Bu iş ISP’nin işidir. Bu iş içinde DNS (domain name system) dediğimiz bir sistem çalışır ve istediğiniz domain (alan adının) adresinin IP adresini bulmaya yarar.
DNS: Domain adlarının eşleştikleri IP adresiyle birlikte tutan dağıtılmış bir veri tabanıdır. “Dağıtılmış veritabanının” nasıl çalıştığı konusunda endişelenmeyin. Sadece DNS sayesinde tarayıcıya IP adresi yazmak yerine “www.github.com” yazabildiğimizi bilseniz yeter.
Domain Adı: Kullanıcıların internette websitesine gitmek için kullandığı ada denir. Dilimizde “alan adı” şeklinde kullanımı da mevcuttur. Bir veya daha fazla IP adresini belirtebilir. Tarayıcınızda “www.github.com” yazdığınızda DNS bunu IP adresine çevirir ve tarayıcınız bu IP adresindeki bilgisayara bağlanır.
TCP/IP: “Transmission Control Protocol/Internet Protocol”. En geniş kullanılan iletişim protokolüdür (-ya da vikipedinin tanımıyla- bilgisayarlar ve ağ cihazları arasında iletişimi sağlamak amacıyla standart olarak kabul edilmiş kurallar dizisidir) . İnternet üzerinden standart verileri göndermek için TCP/IP protokolü kullanılır.
Port Numarası: Sunucu üzerindeki belirli bir portu tanımlayan 16 tam sayıdan oluşan bir numaradır. Her zaman IP adresiyle ilişkilidir. Sunucuya gelen verinin işleneceği yeri bildirmeyi sağlar.
Host: İnternete bağlı herhangi bir (sunucu, laptop vb.) bilgisayardır. Her host benzersiz bir IP adresine sahiptir. http://www.google.com için host, internet sunucusudur. Host ile sunucu çoğu zaman karıştırılır ve yanlış kullanımları çok yaygındır. Sunucular hostun sadece bir kısmını oluşturan özel makinelerdir. Başka şirketler (hosting şirketleri gibi) bir sunucuda birden çok host açıp bunu kullanıcılarına satabilirler.
HTTP: “Hyper-text Transfer Protocol”. Sunucu ile internet tarayıcısının iletişim için kullandıkları dil protokolüdür.
URL: “Uniform Resource Locators”. Dilimizde, “Birörnek Kaynak Konumlayıcı, Tekdüzen Kaynak Bulucu” şeklinde iki ayrı çevirisi mevcuttur. İnternet’te bir kaynağa (belge veya resim gibi) rastgelen, standart bir formata uygun bir karakter tertibidir. URL’ler bir sunucuya bağlanacak protokolü (ör https), alan adını ve dosya adını -yolunu- içerirler. Örneğin “https://bikifi.com/okulsecim/universite-puanlari”.